Gebe Kısrakların Beslenmesi

Kısrakların (ve büyüyen tayların) beslenmesi, at beslenmesinin en önemli ve zorlu alanlarından biridir. Kısrak tay doğurmaya yaklaştıkça besin gereksinimleri belirgin şekilde artar ve bu besinlerin doğru alımı ve dengesi, güçlü ve sağlıklı bir tay üretmeye yardımcı olacaktır. Optimum doğurganlık ve uygun dengeli beslenme birbiriyle ilişkilidir. Kısrağın optimum kondisyona ulaşması ve bunu sürdürmesi için gereksinimlerine uygun yeterli enerji alımı, at yetiştiriciliğinde başarı için çok önemlidir.

Gebe kısrağın diyetinin gelecekteki tayının "sağlamlığını" etkileyebileceği iyi bilinmektedir. Gebe kısrak diyetlerindeki düşük mineral ve eser mineral seviyelerinin taylarda iskelet hastalığı riskini artırdığı gösterilmiştir ve bunun sonucunda, çoğu kısrağın en azından gebeliğin son üç ayında, hatta gebeliğin tamamında takviyeli diyetlerle beslenmesi artık normal bir çiftlik uygulamasıdır.

Hamileliğin son üç-dört ayı

Gebe kısrakta tayın büyümesinin yaklaşık %80'i gebeliğin son dört ayında gerçekleşir. Sonuç olarak, gebeliğin yaklaşık dokuzuncu ayından itibaren kısrağın minerallere olan ihtiyacı önemli ölçüde artar ve daha sonra emzirme döneminde daha da artar. Emzirme döneminde tay, önemli miktarda ot veya kendi yemini yemeye başlayana kadar bazı minerallerin kendi vücut depolarına güvenmelidir. Bu nedenle gebe kısrağın, fetüsün doğumdan önce yeterli vücut depoları biriktirmesine izin vermek için yeterli miktarda çinko ve bakır alması önemlidir.

Tayın bu dönemde büyümesini desteklemek için artan enerji ve protein seviyelerine ihtiyaç duyulurken, "iyi iş çıkaran" olarak kabul edilen birçok kısrak, kaliteli yonca samanı ile desteklenen asgari yem ve mera ile uygun vücut kondisyonunu koruyabilir. Tayın optimum gelişimi için yeterli besin maddelerinin sürekli olarak sağlanmasını garantilemek için yüksek kaliteli bir eser mineral takviyesi ve kalsiyum takviyesinin sunulmasının sağlanması daha da önemli hale gelir.

Bir kısrağın gebeliğinin son üç ila dört ayında kondisyon kaybı, çok zayıf olmadığı sürece doğumdaki tayının vücut ağırlığını etkilemez. Ancak, vücut rezervlerinin kaybı kısrağın kolostrumunu ve sonraki süt üretimini azaltabilir, böylece tayının büyüme hızı ve bağışıklık durumu tehlikeye girebilir. Ticari bir üreme önerisi olarak, kısrak doğumdan sonraki 1-2 ay içinde tekrar çiftleştirilebilmeli ve gebe kalabilmelidir. Doğumdan sonra vücut ağırlığını korumak için yeterli beslenme sağlanamaması, sonraki doğurganlığı ve gebe kalmayı azaltabilir.

Doğumdan önceki son üç ila dört ay boyunca, gebeliği ağır olan kısrakları diğer kısraklardan ve atlardan ayırmak en iyisidir. Genç veya ürkek bir kısrak, taciz edilmeden veya yemliklerden uzaklaştırılmadan ihtiyaçlarını karşılayacak kadar ek yem tüketebilmelidir.

au.virbac.com/health-care/horse-nutrition/feeding-pregnant-broodmares

Protein

Protein, doğmamış tayın gelişimi için amino asit yapı taşlarını sağlar. Yeterli lizin ve diğer amino asitleri içeren kaliteli protein, fetal gelişim için gereklidir ve gereksinim, gebeliğin son üç ayında %30 oranında artar.

Kısrağın diyetinin sadece yeterli protein içermesini değil, aynı zamanda proteinin “yüksek kalitede” olmasını sağlamak önemlidir. Yüksek oranda “esansiyel amino asitler” içeren proteinlere yüksek kaliteli proteinler denir. Yüksek oranda “esansiyel olmayan amino asitler” içerenler düşük veya kalitesiz proteinlerdir. Yüksek kaliteli protein sağlamak özellikle büyüyen taylarda ve emziren kısraklarda önemlidir ve yemin atın diyet protein ihtiyaçlarını karşılayacak yeterli proteini içermesi koşuluyla yetişkin atlarda daha az öneme sahiptir. Bir çalışmada, doğum öncesi ve sonrasında lizin ve metionin gibi esansiyel amino asitler içeren yüksek kaliteli proteinle beslenen kısraklar, takviyeli yem yemeyen kısraklara kıyasla doğumdan sonraki ilk ayda daha yüksek protein içeriğine sahip süt ürettiler. Bu takviyeli kısraklardan doğan taylar, takviyeli yem almayan kısraklardan doğan taylara kıyasla yaşamlarının ilk yedi haftasında önemli ölçüde daha yüksek büyüme oranlarına sahipti (Glade ve Luba, 1987). Yüksek düzeyde esansiyel amino asit içeren protein yemleri arasında soya fasulyesi unu, kanola unu ve acı bakla bulunur. Kopra ve ayçiçeği nispeten düşük düzeyde esansiyel amino asit içerir ve bu nedenle genellikle büyüyen tay rasyonlarında tek protein kaynağı olarak uygun değildir.

Mineraller ve vitaminler

Kısrak diyetinde ve aslında herhangi bir at diyetinde, vitaminler ve mineraller tek tek değil bir grup olarak düşünülmelidir. Belirli minerallerin alımı gereksinimlerin üzerinde arttıkça, emilen ve/veya idrar veya dışkı yoluyla atılan miktar da artar. Emilen aşırı miktarlar zararlı olabilirken, emilmeyen aşırı miktarlar diğer mineralleri bağlayarak emilimlerini azaltabilir ve muhtemelen bu minerallerin eksikliğine yol açabilir.

Bu nedenle önemli olan, diyetteki tüm minerallerin dengeli miktarıdır. Diyete gelişigüzel bir veya birkaç mineral eklemek, faydadan çok zarara yol açabilir. Bu nedenle, hangi minerallerin ve ne kadarının gerekli olduğu bilinmediği sürece diyete mineraller eklenmemelidir.

au.virbac.com/health-care/horse-nutrition/feeding-pregnant-broodmares